چگونه مهارت تاب آوری در مدرسه را تقویت کنیم؟
مفهوم و اهمیت تاب آوری در مدرسه
کاری از کارگروه تولید محتوای رسانه تاب آوری اجتماعی ایران
تاب آوری در مدرسه چیست؟ رسانه تاب آوری ایران، اطلس فارسی تاب آوری کشور, مرجع رسمی آموزش، پژوهش، نشر کتاب، یادداشتها، مقالات تاب آوری در مدرسه به معنای توانایی مقابله با فشارها و چالش‌های روزمره در محیط تحصیلی است. هنر تاب آوردن به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا در مواجهه با مشکلات مختلف در حین تحصیل، تسلیم نشوند. در واقع، مهارت تاب آوری نه تنها به تحقق اهداف، بلکه به توانایی جبران شکست‌ها نیز اشاره دارد.
وقتی دانش‌آموز قدرت تاب‌آوری در مدرسه را داشته باشد، سختی‌ها را به عنوان فرصتی برای رشد و پیشرفت درک کرده و از تجربه‌های خود درس می‌گیرد. علاوه بر این با کنترل استرس، می‌تواند انگیزه و عزم خود را در مسیر تحصیلی حفظ کند.
عوامل مؤثر بر تاب آوری دانش‌آموزان
- عوامل درونی و فردی: تاب آوری دانش‌آموزان تحت تأثیر عوامل درونی مختلفی قرار دارد. مانند: خودباوری، خوش‌بینی، خودکنترلی، توانایی سازگاری و انعطاف پذیری. وقتی دانش‌آموزان این ویژگی‌ها را در خودشان تقویت کنند، به ابرقهرمانان انعطاف‌پذیری تبدیل می‌شوند که آمادگی مقابله با هر چالشی را خواهند داشت.
- عوامل بیرونی و محیطی: محیطی که دانش آموزان در آن رشد می‌کنند نیز نقش مهمی در شکل‌گیری هنر تاب آوری در مدرسه دارد. در واقع روابط حمایتی با معلمان، همسالان و اعضای خانواده می‌تواند حمایت عاطفی و اجتماعی لازم را برای دانش آموزان فراهم کند. بنابراین، فرهنگ مثبت خانواده، محله زندگی و مدرسه، به عنوان اصول مهم در تقویت تاب آوری دانش آموزان عمل می‌کنند.
نقش مدرسان در ارتقای تاب آوری محصلان
مدرسان تحصیلی، نقش اساسی در بهبود وضعیت تاب آوری دانش‌آموزان دارند. در حقیقت، مدرسان می‌توانند به شیوه‌های گوناگون، زمینه مناسب برای ارتقای مهارت تاب آوری را فراهم کنند. برخی از این روش‌ها عبارتند از: ایجاد محیط دوستانه در کلاس درس، استفاده و تمرین مهارت‌های مدیریت استرس، گفتگو با دانش‌آموزان درباره مشکلاتشان و ارائه راه حل مناسب. همچنین، مدرسان می‌توانند به دانش‌آموزان نشان دهند که خطاها و شکست‌ها، فرصتی برای رشد و پیشرفت هستند.
راهبردهای ارتقای تاب‌آوری در مدرسه
استراتژی‌های ارتقای تاب آوری در مدرسه، مجموعه اقدامات هدفمندی است که برای افزایش توان دانش‌آموزان در مدیریت استرس‌های ناشی از تحصیل و زندگی انجام می‌شود.
- یکی از اصلی‌ترین راههای ارتقاء تاب آوری دانش آموزان، ایجاد بسترهای مطمئن و حمایتی برای دانش‌آموزان است. به این ترتیب، فرآیند آموزشی برای دانش‌آموزان بهتر قابل دسترسی است و در نتیجه احساس امنیت و ثبات در آن‌ها ایجاد می‌شود.
- ایجاد روابط سالم و همکاری با دانش‌آموزان دیگر نیز از راهبردهای مهم در تقویت تاب آوری دانش‌آموزان است. این روابط باعث می‌شود که دانش‌آموزان و معلمان با همکاری و تبادل نظر، بتوانند سختی‌ها و موانع را بهتر مدیریت کنند و مشکلات مشترک را رفع سازند.
- در نهایت، ایجاد فضاهای مشارکتی برای دانش‌آموزان به عنوان فرصتی برای ارتقای تاب آوری در مدرسه و خودتربیتی، می‌تواند مؤثر باشد. در این فضاها، دانش‌آموزان به تجربیات خود پیرامون مسائل مورد نظر می‌پردازند و راهکارهای مختلف را برای مواجهه با آن‌ها بررسی می‌کنند.